Ani joty? Litera i Duch

Wpis na 12 czerwca 2013

2 List do Koryntian 3, 4-11
Ewangelia Mateusza 5,17-19
Jedna z perykop ewangelijnych, które niełatwo wyjaśniać. Sławne powiedzenia Jezusa: „Ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie”, „Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić” i „ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w Królestwie Niebieskim”.

Wyjaśnienia Biblii Poznańskiej, Paulińskiej i „Komentarza praktycznego do Nowego Testamentu” wcale mnie nie zadowalają. Tłumaczy się tam, że greckie „plerosai”  to jest coś więcej niż „wypełnić”, bo to znaczy uzupełnić i udoskonalić. Proszę bardzo – ale co z tą jotą i kreską (najmniejszą literą i znaczkiem pomocniczym)? Przecież to są te różne przykazania gastronomiczne, higieniczne i kultowe, których chrześcijanie nie przestrzegają zgoła. Na szczęście pomógł mi jak zwykle ksiądz Czajkowski, przypominając, że język Jezusa był prorocki, czyli przesadny, obrazowy, bez żadnej troski o precyzję, która jest dzisiaj w nauczaniu moralnym Kościołów. Zresztą – to już myśl moja własna – ewangeliści zapisując takie słowa Chrystusa musieli liczyć się z zarzutem zwyczajnej nieprawdy, nie ryzykowaliby kompromitacji: widać tekst nie wydawał się jednak dziwny.

Przypomniały mi się kazania Franciszka w Domu Świętej Marty: mówione spontanicznie, też trochę po prorocku, czyli obrazowo, językiem bardzo żywym, czyli całkiem niedyplomatycznym i właśnie nieprecyzyjnym. Tym są mocniejsze i bardziej wymagające, tak jak Jezus wymagał więcej niż uczeni w Piśmie i faryzeusze, choć lekceważył mycie rąk przed jedzeniem. Powinienem był tu od razu odnieść się do dzisiejszej lekcji, gdzie Paweł mówi o literze, która zabija, i Duchu, który ożywia. Duchu z dużej litery, choć w moich wydaniach Wujka figuruje z małej: bo też każdy „antyliteralizm” Duchowy jakoś jest.