Pan Bóg zupełnie jak człowiek

Księga Rodzaju 6-13.20-22
W tegorocznym cyklu biblijno-liturgicznym wspomina się potop tylko ułamkowo: jego zakończenie oraz wywołaną przezeń zmianę w postawie duchowej Boga. Czytamy zatem o ptakach wysyłanych na zwiady i o całopalnej ofierze, jaką złożył Noe dowiedziawszy się, że ziemia już prawie sucha. No i mamy w tekście biblijnym antropomorfizm dużej klasy. Otóż „gdy Pan poczuł miłą woń [pieczonego mięsa], rzekł do siebie:- Nie będę już więcej złorzeczył ziemi ze względu na ludzi, bo usposobienie człowieka jest złe już od młodości.
Przeto już nigdy nie zgładzę wszystkiego, co żyje, jak to uczyniłem. Będą zatem istniały, jak długo trwać będzie ziemia: siew i żniwo, chłód i upał, lato i zima, dzień i noc”. Dziwne to słowa, dziwny to obraz Boga, któremu wystarczył zapach złożonej mu ofiary, żeby niespodziewanie zmienił swój stosunek do rodzaju ludzkiego. Podobne uczłowieczenie Absolutu zdarza się w Biblii nieraz, ale tu razi dzisiejszego czytelnika szczególnie. Bóg tak zmienny w nastrojach jest dla nas niemal zabawny. Może trochę dlatego, że nie zdajemy sobie sprawy, ile w nas ciągle podobnej, choć mniej prymitywnej skłonności do wyobrażania sobie Stwórcy na nasz obraz i podobieństwo. Na koniec pytania o sens niektórych zdań: co tutaj może znaczyć powiedzenie o złości ludzkiej od młodości? Ano ma zapewne usprawiedliwić człowieka trochę jako coś, na co nie ma rady – ale to też myśl zrezygnowana dziwnie jakoś niepasująca do Wszechmocnego. A te pory produkcji rolnej, w ogóle roku oraz doby mają być symbolem porządku, który znowu wróci do normy.
PS. Komentując dzisiejszy tekst w przypisie Biblia Poznańska podała, że w poemacie ludu ościennego „Gilgamesz” mamy w opisie potopu też coś o miłym zapachu ofiary, tyle że wdychają go bogowie, a u nas monoteizm. Wydaje mi się zresztą, że owa opowieść o wodnym kataklizmie znalazła się w Biblii głównie dlatego, że jest w tamtym sławnym utworze.